Skuteczny trading. Zarządzanie wielkością pozycji i rachunkiem
Skuteczny trading – co już wiemy o zarządzaniu wielkością pozycji
Z poprzednich części niniejszego cyklu o zarządzaniu wielkością pozycji wiemy już, że:
- istotne jest dopasowanie wielkości ryzyka w stosunku do tego, jaki cel chcemy zrealizować,
- procesu inwestycyjnego nie można rozpatrywać w krótkich wycinkach czasu, ale w długim terminie,
- należy poznać specyfikację instrumentu, na którym handlujemy,
- należy cierpliwie poczekać na pojawienie się czystej okazji wynikającej z ustalonych wcześniej założeń (trading planu) i się ich trzymać,
- kluczem do sukcesu w długim terminie jest system o odpowiedniej kombinacji skuteczności i relacji zysku do ryzyka,
- re-testy poprawiają stosunek zysku do ryzyka,
Tym razem przyjrzymy się nieco bliżej kwestiom związanym z zarządzaniem wielkością pozycji i rachunkiem inwestycyjnym
Ryzyko w pojedynczej transakcji
Temat ryzyka, na jakie wystawiamy rachunek przy pojedynczej transakcji jest poruszany bardzo często i jest jednym z fundamentów zarządzania ryzykiem. Nawet najlepszy system transakcyjny nie zniesie irracjonalnego ryzyka (np. użycia maksymalnej, możliwej do otwarcia pozycji), na które trader się wyeksponuje w pojedynczej transakcji. Czym jest więc owe ryzyko? Mówi ono, ile procent posiadanego kapitału skłonni jesteśmy zaryzykować / stracić w pojedynczej transakcji. Jeśli np. przeznaczamy na trading kwotę 10 000 zł i ustalamy, że ryzyko w jednej transakcji wynosi np. 1,5%, to znaczy, że ryzykujemy 150 zł.
Manewrowanie wielkością pozycji
Skoro ustaliliśmy już, ze stratą jakiej kwoty w pojedynczej transakcji dobrze się czujemy (biorąc poprawkę na to, że taka strata w ciągu transakcji może wystąpić np. 3-5 razy z rzędu), a więc jesteśmy w stanie dalej trzymać się swojego trading planu, przejdźmy do kolejnej kwestii, czyli dopasowania wielkości pozycji do warunków rynkowych.
Wielkość pozycji a poziomy techniczne
Umiejscowienie stop lossa podyktowane powinno być przede wszystkim układem technicznym, na który gramy. Przy określaniu miejsca obrony pozycji warto zatem kierować się logiką, a więc odpowiedzieć sobie na pytanie, przebicie jakiego poziomu spowoduje, że układ na który gramy przestanie obowiązywać / zostanie załamany. Jeśli np. oczekujemy, że rynek wybroni dany poziom, linia obrony powinna znaleźć się pod nim, a nie powyżej niego. Jeśli z kolei próbujemy się angażować w wybicie danego poziomu, to należałoby sobie odpowiedzieć na pytanie, jakiej skali cofnięcie przeciwko naszej pozycji będzie dla nas informacją, że wybicie uznamy za nieudane. Jak w tej sytuacji określić wielkość pozycji? Trzymając się przykładu 1,5% ryzyka w odniesieniu do 10 000 zł kapitału, pozycja powinna być tak dobrana, aby realizacja technicznie uplasowanego stop lossa zabrała z naszego rachunku 150 zł.
Wielkość pozycji a korelacja instrumentów
Przyjrzyjmy się teraz sytuacji, w której pozycji jest więcej. Czy oznacza to rozproszenie, czy skumulowanie ryzyka? Teoretycznie jeśli rozgrywamy jednocześnie kilka setupów, można mówić o dywersyfikacji portfela, a więc rozproszeniu ryzyka. Jeśli jest to jednak jedna klasa aktywów, to rozproszenie będzie miało miejsce tylko wówczas, gdy ograniczymy wielkość pozycji pojedynczej transakcji proporcjonalnie do wszystkich otwartych w danej klasie aktywów pozycji.
Przykład
Skoro ustaliliśmy, że ryzykujemy 1,5%, czyli 150 zł z naszych 10 000 zł kapitału w pozycję długą na EUR/USD, a jednocześnie widzimy inny, korzystny setup dla pozycji długiej na GBP/USD, to ryzyko dla każdej z pozycji powinno być już ograniczone do 0,75%, czyli 75 zł. W sytuacji błędnego określenia kierunku i umocnienia dolara amerykańskiego, aktywacja obydwu stop lossów zabierze z naszego rachunku wciąż tylko 1,5%, czyli 150 zł, a nie 3% w sytuacji, gdybyśmy kurczowo trzymali się 1,5% ryzyka na każdą pozycję, bez odniesienia do pozostałych komponentów portfela.
Aby jeszcze lepiej zwizualizować kwestię kumulacji ryzyka, zamiast jego rozproszenia, warto sobie wyobrazić sytuację, w której jednego dnia widzimy np. 4 atrakcyjne setupy na parach EUR/GBP, EUR/USD, EUR/JPY i EUR/CAD. Wszędzie oparte są one o założenie umocnienia euro. Ryzyko na każdą pozycję ustalamy na bezpieczne 1,5%, ale zamiast je rozproszyć (4×0,375%) kumulujemy je (4×1,5%). W przypadku zwrotu przeciwko naszej pozycji i osłabieniu całego koszyka euro (wystarczy do tego chociażby jedna, niespodziewana wypowiedź któregoś z przedstawicieli ECB), dzień kończymy ubytkiem kapitału o 6%.
Im głębsza strata, tym trudniej się ją odrabia
W tym miejscu warto zerknąć na często przytaczaną przy dywagacjach o zarządzaniu ryzykiem tabelę, która pokazuje ile procent musielibyśmy zarobić, aby po poniesieniu określonego obsunięcia kapitału przywrócić portfel do punktu początkowego.
Jak widać w powyższym przykładzie, aby powrócić do poziomu kapitału sprzed powstania straty, stopa zwrotu musi być wyższa, aniżeli wygenerowana wcześniej procentowa strata. Wniosek z tabelki jest więc prosty – im większa strata, tym trudniej ją później odrobić. Dlatego tak ważne jest, aby mając skuteczny trading plan w zakresie zidentyfikowanych setupów, nie pogrzebać go ponoszeniem nadmiernego ryzyka w pojedynczej transakcji. Zawsze może się bowiem zdarzyć seria strat, z której przy zbyt dużym ryzyku ciężko będzie przywrócić kapitał do punktu sprzed tejże serii.
Wielkość pozycji a kwota odniesienia
Na kwestię procentowego ryzyka spojrzeć można z jeszcze innej strony, a więc do czego je odnosimy. Powszechnie uważa się, że ryzyko to odnoszone jest do salda rachunku. Warto jednak pamiętać, że w przypadku instrumentów lewarowanych mamy możliwość korzystania z dźwigni. Oznacza to, że nie ma potrzeby trzymania wszystkich środków przeznaczonych na inwestycję na rachunku brokera, a tylko ich część. „Niepracującą” resztę np.na rachunku oszczędnościowym, bądź innej formie inwestycji z opcją szybkiej dostępności w sytuacji, gdyby potrzebne było uzupełnienia rachunku brokerskiego.
Jeśli więc przykładowo dysponujemy kwotą 100 000 zł na ogólnie rozumiane inwestycje kapitałowe, których trading na rynku walutowym jest częścią i przyjęliśmy założenie 1,5% ryzyka na całym portfelu, wówczas portfel można podzielić. Przykładowo w proporcjach 20 000 zł na rachunku brokerskim i 80 000 zł poza nim. W tej sytuacji kwota ryzyka na poszczególnej transakcji to 1 500 zł (1,5% od 100 000 zł). Ta sama kwota odniesiona tylko do salda rachunku brokerskiego (20 000 zł) stanowiłaby 7,5%. Analizując taki rachunek pozornie wydawałoby się, że akceptowane ryzyko na jedną transakcję jest bardzo wysokie. Jednak uwzględniając fakt, że odnosi się ono łącznie do kwoty całego portfela inwestycyjnego, błędu nie ma.
Stop loss oparty na stałej kwocie, czy procencie kapitału
o dwa zbliżone do siebie, często stosowane podejścia. Z punktu widzenia wygody łatwiej jest określić stałą kwotę, którą będziemy ryzykować w każdej kolejnej transakcji, mając na uwadze, jaki to procent posiadanego kapitału. Sęk w tym, że po każdej kolejnej transakcji saldo rachunku ulega zmianie. Stała kwota zaczyna się różnić w ujęciu procentowym od pierwotnego założenia. W przypadku gdy saldo rachunku rośnie, maleje procentowe ryzyko. Stała kwota ryzyka stanowi coraz mniejszą część posiadanego kapitału. I odwrotnie w przypadku spadku salda rachunku.
Drugie podejście zakładałoby każdorazowe dopasowywanie ryzykowanej kwoty w zależności od aktualnego salda na rachunku inwestycyjnym. W sytuacji, gdy dysponujemy już przewagą na rynku i krzywa kapitału sukcesywnie pnie się w górę, jest to podejście nieco bardziej optymalne. Rosnące saldo pozwala na angażowanie się w kolejne pozycje coraz większymi kwotami (stanowiącymi jednak wciąż sztywno przyjęty % ryzyka), co w jeszcze większym stopniu poprawiałoby dynamikę wzrostu krzywej kapitału, przy wykorzystaniu efektu procentu składanego.
Takie podejście obarczone jest jednak koniecznością każdorazowego kalkulowania wielkości pozycji.
Kalkulator wielkości pozycji
Elementem stanowiącym ułatwienie procesu przeliczania ryzyka może być kalkulator wielkości pozycji.
Wystarczy w nim zadeklarować saldo rachunku, określić procent ryzyka, a w połączeniu ze zdefiniowanym instrumentem oraz poziomem stop loss i take profit (uzyskanymi w oparciu o usługę sygnałów w EFIX Dom Maklerski) otrzymamy w szybki i prosty sposób wskazanie wielkości pozycji, którą należałoby zająć.
O czym jeszcze dowiesz się z naszych artykułów
W kolejnej odsłonie artykułu przyjrzymy się bliżej kwestiom sygnałów i symulacji wyniku w oparciu o różne kryteria ryzyka.
Tomasz Gessner, Olaf Kowalski
EFIX Dom Maklerski S.A. cyklicznie organizuje szkolenia dla początkujących, ale też zaawansowanych inwestorów, podczas których można przyjrzeć się bliżej swoim inwestycjom.
Najbliższy webinar “Zarządzanie wielkością pozycji może być jeszcze łatwiejsze”poświęcony jest zagadnieniu zarządzania wielkością pozycji. Webinar poprowadzą Olaf Kowalski i Tomasz Gessner. Zapraszamy już 27.09.2017 g. 19.00.
